Sabun, deterjan ve sabunlaşma kelimleri bugün biraz daha kimyasal olarak anlatmak istiyorum. Genel olarak sabun bir yağın ve kostiğin birleşimidir, ama tam nedir aşağıda anlatmaya çalıştım.
Başarlı mı oldu? Siz söyleyin 😉
Sabun nedir?
Sabun bir deterjan türüdür, doğal sabun da böyle. Kimyasal olarak gerçek sabun bir uzun zincirli bir yağ asitin potasyum (sivi sabun) yada sodyum (katı sabun) tuzudur.
Ama sabunsuz deterjanları da var yani yapay deterjanlar, her gün karşımıza çıkan örnekler: bulaşık deterjanı, şampuan, duş jeli, sivi sabun, …
Deterjan ne demek?
Deterjan kelime bir kimyasal görevi anlatıyor. Bir deterjanın görevi kir ve su arasında bağlantı kurmak. Buna da bazen surfektant denir.
Yan not olarak emülgatorlar da bir türü surfektanttır, yağ ve su arasında bağlantı kurar.
Sabun nasıl temizler?
Sabunun çok önemli bir özelliği var. Sabun kimyasal olarak iki parçadan oluşuyor. Şekili toplu iğne gibi düşün. Bir taraf su seviyor (başlık tarafı) diğer taraf yağ = kir (iğne tarafı) seviyor. Bu özelliği suyun yüzey gerilimi azaltıyor ve kiri temizleyebiliriz.
Yani ellerimizi sabunlanırken, sabunun yağ seven taraf kirin etrafında sıkı sarılıyor, bir top (buna misel denir) oluşuyor. Bu topun iç tarafta kir var, dış tarafta su bağlayan baş var.
Durulmaya başlayınca sabunun su seven taraf musluktan çıkan su ile bağlıyor ve su, sabun ve kirimiz getiriyor. Böyle ellerimiz temiz oluyor.
Yan not olarak burada cildimizin üst tabak da yağ içeriyor, ellerimiz sık sık yıkıyorsak yada çok iyi temizleyen bir deterjan/sabun ile yıkıyorsak, cildimiz kurutur ve zaman ile zarar görebilir.
Bunu engellemek için doğal sabunlarda kostik indirimi kullanılır. Kostik indirim ilgili yazı burada bulabilirsin.
Sabunlaşma nedir?
Sabunlaşma yağ ve kostik arasında ki kimyasal reaksyondur.
Her yağ molekülü bir E harfı gibi düşünün, sırtı gliserin molekülden, el/ayaklar yağ asit zincirden oluşuyor. Bu yağ asit zincirleri her yağa ait ayri bir kombinasyondur.
Bir baz (kostik) ile reaksyona girince, kostik yağ asitleri gliserin sirttan çözer ve bağlar. Böyle sabun ve gliserin oluşuyor.
Resimlerim nasıl oldular? 🙂 Keşke ufak animasyon bulabilirdim. Tam emin değilim iyi anlatabilirdim mi?
Merhaba,
Sabum yaparken ikidir bir sorunla karşılaşıyorum. Yardımcı olabilirseniz sevinirim.
Yağı, kostikle birleştirip karıştırıyorum, kalıba dökerken az miktarda sarı bir su çıkıyor. Kalan sabun sanki kesiliyormuş gibi oluyor. Suyu akıttım ama neden olduğunu anlayamadım.
Cevabınız için şimdiden teşekkürler..🙏🙏
Kullandığınız malzeme, tarifiniz ve yaptığınız adımları paylaşabilir misiniz?