Kozmetik Ürünlerde Mikrobiyolojik Üreme

Kozmetik kelimesi; Yunanca kökenli bir kelime olup, “ziynet, süs” anlamına gelen “kosmea” ile “süslenmekte usta” manasına gelen “kosmetikos” sözcüklerinden türetilmiştir. 

Kozmetik ürünlerin mikrobiyolojik açıdan steril olma zorunluluğu yoktur ancak tüketici sağlığı açısından uygun kalitede olmaları gerekmektedir. Kozmetik ürünler bakteriler, mayalar ve küflerden etkilenmektedir. O sebeple kozmetik ürünlerin üretiminde çalışan kişilerin bakteri ve mantarlar hakkında bilgilerinin olması gerekir. Çünkü en sık görülen deri hastalıkları ve ürünlerde oluşabilen pis kokuların sebebi bu canlılardır. 

Bakteriler: Tek hücreli canlılardır. Bakteriler yaşamak için, cins ve türlerine göre değişik besinlere ihtiyaç duyarlar. Ürünlerde ürediklerinde, ortaya çıkan metabolizma artıkları sonucu ürünler, bazen pis kokulu, bazen de tahriş edici ya da zehirli olabilir.

Mantarlar: Mantarlar kendi aralarında büyük farklılıklar gösterirler. Kozmetik ürünler mantarların üremesi için en uygun yerlerdir. 

Kozmetik ürünlerin steril olma zorunluluğu olmamasına rağmen, kontamine ürünlerin kullanılması sonucunda, kullanan kişilerde tahriş ya da zehirlenmelerin ortaya çıkar. Bu sebeple kozmetik üretimin hijyenik şartlarda olması gerekmektedir. Kozmetik ürünlerde mikroorganizmaların üremesi sonucu, ürünün kokusu, rengi, akışkanlığı ve etkisinde istenmeyen değişiklikler meydana gelir. Bu ürünlerin kullanımı sonucu ciltte aşınma, irritasyon ve alerji olabilmektedir.

Mikrobiyal bulaşmaya neden olan başlıca kaynaklar şunlardır; 

► Üretimde kullanılan suyun kirli olması, 

► Hammaddelerin kirli olması (örneğin yağların), 

► Steril olmayan aletlerinin kullanılması, 

► Saklamada kullanılacak olan kapların temiz olmaması, 

► Çalışılan ortamın havasının kirli olması,

► Temizleme ve dezenfeksiyon yöntemlerinin yetersiz olması, 

► Hijyenik koşulların sağlanmaması,

Kozmetik Ürünlerde Koruyucu Kullanımı 

Koruyucular, kozmetik ürünlerde bakteri ve mantarların üremelerini engellemek için ilave edilen kimyasal maddelerdir. Koruyucu olarak kullanılan maddeler mikroorganizmaları öldürücü ya da üremelerini durdurucu özelliktedir. Koruyucuların ürünler içerisinde, ürünün raf ömrü ve kullanım süresi boyunca korumayı sağlamak için yeterli miktarda olması gerekmektedir. Kullanılan koruyucunun miktarı mikropların üremesini engellerken, ürünü kullanan kişilerin de epitel hücrelerinde zehirli ya da tahriş edici olmaması ve aşırı duyarlılık gibi önemli problemlere yol açmaması gerekir. Ayrıca, üretim sırasında ve ürünün raf ömrü boyunca (değişen ısı ve pH değerlerinde) stabil olması, formülasyondaki diğer maddelerle uyumlu olması, renksiz ve kokusuz olması, suda çözülebilir olması, ürünün fiziksel özelliklerini değiştirmemesi, yasa ve yönetmeliklere uygun olması ve çok pahalı olmaması gibi bazı özelliklere sahip olmaları gerekmektedir. 

Bu yazı Biyolog Dr. Aslıhan İNCİ taraftan hazırlanmıştır. Aslıhan hanıma tekrar çok teşekkür etmek istedim.

Aslıhan hanım instagram’dan ve facebook’tan takip edebilirsiniz.

Mikrobiyoloji konu daha şeyler öğrenmek istiyorsanız yorum olarak bırakabilirsiniz.